Sain Noyon Khan
Sain Noyon Khan (Mongolian: ᠰᠠᠶᠢᠨ
ᠨᠣᠶᠠᠨ
ᠬᠠᠨ; Cyrillic: Сайн ноён хан; Chinese: 賽音諾顏汗), known as Sain Noyon before 1911, refers to the territory as well as the Chingizid dynastic rulers of the Sain Noyon Khanate.
The first ruler of Sain Noyon tribe Tümenkhen was a grand son of Gersenji Khongtaiji. He was awarded the title "Sain Noyon" by the 4th Dalai Lama because of his great contribution to the Tibetan Buddhism in Mongolia.
In order to diminish the predominant influence of the Tüsheet Khans in Khalkha, in 1725, the Yongzheng Emperor of Qing created Sain Noyon Aimag, carved out of 19 khoshuu (sub-districts) in western Tüsheet Khan Aimag. [1][2] During Qing dynasty, the title of Sain Noyon rulers was khoshoi chin van (хошой чин ван), lower than khan. However, their influence was no less than that of three Khalka khans. Since 1728, each aimag was governed by aimag congress chigulgan (чуулган) comprising the lords of the khoshuns; the chigulgan daruga (чуулган дарга - official presiding the congress) was appointed from the khoshun lords by the Qing government. the congress of Sain Noyon aimag was called the "Tsetserlegiin chuulgan" (Цэцэрлэгийн чуулган, 齊齊爾里克盟), which was held every three years in Tsetserleg.
After Mongolian independence from the Qing China in 1911, the ruler of Sain Noyon was given the title of "Khan" by the order of Bogd Khan, since then, the aimag was renamed "Sain Noyon Khan". In 1923, following the Mongolian Revolution of 1921, the Sain Noyon Khan aimag was renamed Tsetserleg Mandal uulyn aimag (Цэцэрлэг Мандал уулын аймаг),[3] which named after Tsetserleg.[2] In 1930, the four aimags were divided into the present day 21 smaller aimags, which were subdivided into sums.
Administrative subdivisions of Sain Noyon Khan aimag[4][edit]
- Jebtsundamba Khutuktu's three shabi otog that were exempted from corvée
- Jasagtu Khan aimag Erdene düüregch zasgiin khoshuu's rear pasture otog
- Khövsgöl Nuur Uriankhai's rear two sums
- Jasagtu Khan aimag Erdene düüregch zasgiin khoshuu's front pasture otog
- Khatan baatar Darkhan chin vangiin khoshuu[5]
- Itgemjit zasgiin khoshuu[6]
- Mergen zasgiin khoshuu[7]
- Erkh zasgiin khoshuu[8]
- Saruul zasgiin khoshuu[9]
- Eyetei zasgiin khoshuu[10]
- Bishrelt zasgiin khoshuu[11]
- Tüsheet zasgiin khoshuu[12]
- Shiva shireet khutuktu's shabi[13]
- Erdene Zaya bandida khutuktu's shabi[14]
- Setsen zasgiin khoshuu[15]
- Dalai zasgiin khoshuu[16]
- Baatar zasgiin khoshuu[17]
- Khamba khutuktu's shabi[18]
- Subjects of Dashpuntsaglin monastery
- Khoshuuch mergen zasgiin khoshuu[19]
- Narbanchin khutuktu's shabi[20]
- Naran khutuktu's shabi
- Jonon zasgiin khoshuu[21]
- Erdene zasgiin khoshuu[22]
- Chin süjigt nomun khan khutuktu's shabi[23]
- Tsogtoi zasgiin khoshuu[24]
- Darkhan zasgiin khoshuu[25]
- Daichin zasgiin khoshuu[26]
- Süjigt zasgiin khoshuu[27]
- Zorigt zasgiin khoshuu[28]
- Achit zasgiin khoshuu[29]
- Sain noyon khan khoshuu[30]
- Akhai zasgiin khoshuu[31]
- Üizen zasgiin khoshuu[32]
- Erdene bandida khutuktu's shabi[33]
- Mergen noyon khutuktu's shabi
- Yost zasgiin khoshuu[34]
- Ilden zasgiin khoshuu[35]
Sain Noyons/Sain Noyon Khans[edit]
- Dashdondov (1725-1726), Jasagh khoshoi chin van
- Lamjav (1726-1733), Jasagh khoshoi chin van
- Dechinjav (1733-1772), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Norovjav (1772-1786), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Tsedenjav (1786-1793), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Rinchindorj (1793-1802), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Puntsagdash (1802-1817), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Tserendorj (1817-1853), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Damchoi (1853-1871), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Tserendondov (1871-1883), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Tögs-Ochir (1883-1896), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Namnansüren (1896-1919), Jasagh Tümenkhen Nomch eyetei erkh daichin Sain Noyon Khan; as "Jasagh Sain Noyon khoshoi chin van" before 1911
- Batsükh (1919-1923), Jasagh Tümenkhen Nomch eyetei erkh daichin Sain Noyon Khan
chigulgan daruga[edit]
- Efü Tseren (1728-1750), Jasagh khoshoi chin van
- Tsengünjav (1750-1756), Jasagh khoshoi chin van
- Chamchugjav (1756-1771), Jasagh khoshuuny beis
- Tsevdenjav (1771-1779), Jasagh töriin jün van
- Sodovdorj (1779-1784), Jasagh khoshuuny beis
- Sampildorj (1784-1793), Jasagh töriin jün van
- Rinchindorj (1793-1802), Jasagh khoshoi chin van Sain noyon
- Demchigjav (1802-1831), Jasagh töriin jün van
- Gonchigjav (1831-1845), Jasagh töriin beil
- Tserendorj (1845-1871), Jasagh khoshoi chin van
- Shirbazarjav (1871-1883), Jasagh jün van zeregt beil
- Choisürenjav (1883-1906), Jasagh töriin jün van
- Namnansüren (1906-1912), Jasagh Sain Noyon khoshoi chin van
References[edit]
- ^ Sanders, Alan A. K. (2010). Historical Dictionary of Mongolia. Scarecrow Press. p. 380. ISBN 978-0810874527.
- ^ a b "Сайн ноён аймаг". Монголын түүх (in Mongolian).
- ^ Li, Narangoa; Cribb, Robert (2014). Historical Atlas of Northeast Asia, 1590-2010: Korea, Manchuria, Mongolia, Eastern Siberia. Columbia University Press. p. 169. ISBN 9780231537162.
- ^ Батсайхан,О., Лонжид,З., Баяртөр,О., Алтанзаяа,Л. (2012) МОНГОЛЧУУД: XX-XXI зуунд Зурагт түүх. Улаанбаатар. МОНСУДАР
- ^ Хатан баатар Дархан чин вангийн хошуу
- ^ Итгэмжит засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Мэргэн засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Эрх засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Саруул засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Эетэй засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Бишрэлт засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Түшээт засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Шиваа ширээт хутагтын шавь
- ^ Эрдэнэ Зая бандида хутагтын шавь
- ^ Сэцэн засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Далай чойнхор засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Баатар засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Хамба хутагтын шавь
- ^ Хошууч мэргэн засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Нарбанчин хутагтын шавь
- ^ Жонон засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Эрдэнэ засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Чин сүжигт номун хан хутагтын шавь
- ^ Цогтой засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Дархан засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Дайчин засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Сүжигт засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Зоригт засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Ачит засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Сайн ноён ханы хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Ахай засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Үйзэн засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Эрдэнэ бандида хутагтын шавь
- ^ Ёст засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
- ^ Илдэн засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)